Uzamış Sarılık

Uzamış sarılık, yeni doğan döneminde bebeklerin çoğunda sarılık görülmektedir. Çıplak gözle görünen sarılık adolesanda 2 mg/dl üstünde, yeni doğan bebekte ise 6 mg/dl üzerinde olduğunda belirlenir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde 14 güne kadar sarılığın devam etmesi normal kabul edilir. Bu sürecin üzerinde devam eden sarılıkta, başka patolojik etkenler düşünülmelidir. Normal zamanında doğan bebeklerde 14. Günde, erken prematüre doğmuş olan bebeklerde ise 21. Günde 10 mg/dl üzerinde olan hiperbilirubinemi olması halinde uzamış sarılık varlığı kabul edilir. Bilirubin yüksekliği direkt ya da indirekt olabilir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde %15 ile 40 oranında sarılık 14 ünden daha fazla sürebilir. Bu yüzden uzamış sarılığın en önemli sebebi anne sütü olarak kabul edilse de diğer sebeplerde değerlendirmeye alınmalıdır. Uzamış sarılığı olan yeni doğanın teşhisi ve tedavisi açısından etyolojik değerlendirme yapılmalıdır. Uzamış sarılıkta direkt bilirubin düzeyinin yüksekliğinin belirlenmesi için yapılacak tetkikler, teşhis ve tedavi için önemlidir.

Bu bebeklerde hepatit ve bilier atrezi inelemeleri yapılmalıdır. Yeni doğanda hepatit enfeksiyon ve metabolik hastalıklardan dolayı oluşabilir. Bilier atrezi durumunda karaciğer plantasyonu gereken bebeklerde safra kanalının olmamasından sarılık görülebilir. Bu durumda uzamış sarılık etkili olur. Bu bebeklerde açık renkli dışkılama belirgindir. Tedavi yapılabilmesi için ileri tetkikler yapılarak tanı konulmalıdır.

Zamanında doğan bebeklerde oluşan uzamış sarılıkta genellikle indirekt hiperbilirubinemi görülmektedir. Bunun da en büyük sebebi anne sütüyle oluşan sarılıktır. Anne sütüyle beslenen bebeklerin yaşamının 2-4 günlerinde oluşan sarılık anne sütüyle beslenme sarılığı sendromu veya anne sütüyle beslenememe sarılığı olarak tanımlanır. Yaşamın ilk haftasında başlamış ve 3 aya kadar devam edebilen sarılıkta ise anne sütü sendromu söz konusudur.

Bunun tedavi edilebilmesi için, öncelikle buna sebep olan etkenin belirlenmesi gerekir. Anacak çoğu vakada bunun belirlenmesi çok zordur. Bu durumda hiperbilirubinemi ayrımının direkt ya da indirekt olarak belirlenmesi gerekir. Bebeklerde muayene sırasında bir olgu tespit edilemezse, bazı testlerin yapılması gerekir. Bu testler;

Bu testler sonrasında bilirubin yüksekliği belirlenmezse, karaciğer fonksiyon testleri, ter testi, idrarda ve kanda amino asit düzeyleri, idrarda redüktan madde tespiti gibi ilave testler yapılmalıdır. Sonuçta hipotiroidi, bilier atrezi gibi bir sebep tespit edilirse bunun tedavisi yapılmalıdır. Böyle bir sebep bulunamazsa, uzamış sarılığın anne sütünden kaynaklandığı düşünülebilir. Bu durumda anne sütünün kesilmesi gündeme gelebilir. Bebekte bilirubin seviyesi fototerapi yapılmasını gerektirecek kadar yükselmişse, bu tedavi uygulanır. Bu sınırların üzerine çıkan bilirubin seviyesinde bebeğin kanının değişimi yapılır.