Sarılık Testi

Sarılık testi, bilirubin düzeylerinin yükselmesiyle birlikte sarılık adı verilen sorunun oluşması yüzünden, bunun sebebinin belirlenmesi için uygulanan testtir. Bilirubin düzeylerindeki yükseklik fazla miktarda bilirubin üretimi olduğunda ya da karaciğerde safra yollarında tıkanıklık olduğunda, siroz, akut hepatit benzeri karaciğer hastalıklarında ya da bilirubin metabolizmasındaki genetik sorunlar yüzünden karaciğerin zamanında bilirubin işlememesi ve uzaklaştıramaması gibi durumlarda yaşanır.

Yeni doğan döneminde genellikle bebeğin 1-3 günlük olduğunda bilirubin düzeylerinde yükseklik görülür. Bu çoğunlukla fizyolojik sarılık olarak gelişir. Zamanında doğan bebeklerde %60 oranında görülürken, erken doğan prematüre bebeklerde daha yüksek oranda oluşur. Bebeklerde doğumla birlikte gelen kırmızı kan hücrelerinde yıkım oluşmaya başlar. Bu dönemde karaciğerin yeteri kadar olgunlaşmamış olması yüzünden, bilirubin karaciğerde metabolize edilemez. Bu durumda kanda ve dokularda bilirubin artışı meydana gelir. Bu sorun genellikle birkaç günde düzelir. Bebek ve anne arasındaki kan uyuşmazlığından oluşan sarılığa yeni doğan hemolitik hastalığı adı verilir.

Yetişkinlerin ve çocukların hepatit, siroz gibi karaciğer hastalıklarının ya da safra taşlarının tanısının koyulması, hastalıkların seyri açısından bilirubin düzeylerinin ölçülmesi gerekir.

Hastanın muayenesinde anormal karaciğer fonksiyonu belirtileri görülmesi sonucunda bilirubin testi istenebilir. Bilirubin düzeyinin belirlenmesi için aşağıdaki durumların varlığı aranır.

Yeni doğanlarda: Yeni doğanlarda aşırı bilirubin bebeğin henüz gelişmekte olan beyin hücrelerinde zarara neden olup, zekâ geriliği, öğrenme ve gelişim kusurları, işitme kaybı gibi etkilere neden olacağından, bilirubin oranının yükselmemesi gerekir. Test sonucunda bilirubin kritik seviyelere yükseldiyse, bunun düşürülmesi için hemen tedaviye başlanmasına sebep olur.

Yetişkinlerde ve çocuklarda: Uygulanan testle karaciğerde olan hasarı, karaciğer hastalıkları ya da sarılığın takibi için bilirubin seviyelerinin takip edilmesi gerçekleşir. Bilirubin yüksekliği hemolitik anemi, pernisiyöz anemi, orak hücreli anemi, hepatit, siroz, karaciğer travması, ilaç etkileşimi, alkol kullanma alışkanlığı gibi sebeplerden kaynaklanabilir. Test ile bunların tespit edilmesi mümkün olur. Bilirubin düzeyleri düşük çıkarsa, bunların takip edilmesine gerek duyulmaz.